Sport- en prestatiepsychologie, wat kan ik ermee?

Als ik vertel dat ik sport- en prestatiepsychologie doe, krijg ik vaak een paar vragende ogen terug. Ik hoor je denken: wat moet ik me daar nu weer bij voorstellen? In deze blog wil ik je daarom graag wat extra uitleg geven over dit vakgebied en vooral een kijkje geven in wat je hiermee zou kunnen doen om jouw prestaties te versterken.

In de maatschappij, en zeker ook in de sportwereld, wordt het de laatste tijd steeds duidelijker dat het op prestatiegebied naast het uiteindelijke resultaat ook gaat om plezier en balans. Andersom zou je ook kunnen stellen dat plezier en balans van groot belang zijn om tot die resultaten te komen. Zeker wanneer je duurzame resultaten en je (mentale) gezondheid belangrijk vindt.

Om in de (top)sport, in werk en het verdere dagelijkse leven steeds betere prestaties te leveren, zal je moeten kijken welke factoren daar een belangrijke rol in spelen. Op die manier kan je zien waar je invloed op uit kan oefenen om je prestaties naar een hoger niveau te tillen.

Als je specifiek binnen de sport kijkt, zijn de technische, tactische, fysieke en mentale aspecten de grootste factoren. De eerste drie krijgen logischerwijs veel aandacht, maar het is ook van belang om bewust te zijn van de rol van het mentale aspect. En deze (vooral niet) als een opzichzelfstaand aspect te zien. Binnen de technische, tactische en fysieke aspecten heb je juist ook je mentale vaardigheden nodig. Hoe zou het je bijvoorbeeld binnen die aspecten vergaan wanneer je een verminderde concentratie of focus hebt, je de verkeerde keuzes maakt of wanneer je een lager (zelf)vertrouwen hebt? Het zijn allemaal mentale factoren die ook op die andere aspecten invloed hebben.

Zo zijn er veel mentale vaardigheden die kunnen helpen om je prestaties te versterken. Een aantal basisvaardigheden op mentaal vlak zijn: doelen stellen, zelfspraak, ontspanning en visualiseren.

Een aantal basisvaardigheden zijn:

1. Doelen stellen

Door op een effectieve manier doelen te stellen, kan je jouw plan van aanpak op scherp stellen en ook je motivatie een boost geven. Ik merk in de praktijk vaak dat hier veel winst te behalen valt. En dan gaat het niet alleen over je doelen SMART maken (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden). Het is ook belangrijk om helder te hebben

wat je doel achter je doel is, dus wat je écht wil? Daarnaast is het belangrijk om proces- en taakdoelen te koppelen aan je resultaatdoelen. Een interessant onderwerp waar makkelijk een blog aan gewijd kan worden.

2. Zelfspraak

Bij zelfspraak kan je denken aan de stem van jezelf die op elk moment van de dag tegen jezelf aan het praten is. Het is de stem die je het vaakst op de dag hoort. Dus van wezenlijk belang dat die wel constructieve en positieve opmerkingen maakt. Zeker wanneer je bezig bent een prestatie neer te zetten of wanneer je te maken krijgt met tegenslag. Ook dit is een vaardigheid die heel goed te trainen valt en waar je veel winst mee kan behalen.

3. Ontspanningsoefeningen

Het omgaan met momenten van tegenslag noemde ik al even, je zou ook kunnen denken aan het omgaan met spanning of druk. Hoe ga je daar mee om? Met onder andere ontspanningsoefeningen kan je ervoor zorgen dat het spanningsniveau niet op een te hoog niveau komt, waardoor het je prestaties negatief gaat beïnvloeden. Er zijn tal van oefeningen op dit vlak, de belangrijkste focussen zich op het controleren van je ademhaling en spierspanning.

4. Visualiseren

Ten slotte kan je gebruik maken van visualisaties. Deze techniek is onder topsporters al gemeengoed geworden. Door op andere momenten je prestaties mentaal voor te stellen, bereid je je mentaal voor op de uiteindelijke prestatie. Uit onderzoek komt naar voren dat dezelfde hersengebieden gebruikt worden als wanneer je de prestatie in het echt uitvoert. Als het ware heb je de prestatie dus al een keer gedaan. Dit is een vaardigheid waar je heel sterk in kan worden als je het structureel oefent. Een klassiek voorbeeld van Erben Wennemars is te zien in de video.

De Kronkels 9a,
3752 LM Bunschoten